Życie na kartach zapisane

Stare akta. Kopalnisko wiedzy o ludzkich tragediach i problemach. Trzymane na półkach kuratorskich czasami przez 20 lat, bo póki matka rodzi co chwile dzieciaki, które trafiają pod nadzór, póty będą prowadzone. Trzymam ja takie w ręku, na okładce wypisanych dwanaścioro dzieci, z czego jedenastka jest już zakreślona (czyli postępowanie tych dzieci już nie dotyczy, bo albo są pełnoletnie, albo zmarło lub nie mieszkają z rodziną). Trzymanie akt to sprawa w tym przypadku trochę względna, bo są to trzy grube tomy, w których skoncentrowane jest 20 lat życia tej rodziny.

Otwieram pierwsze strony tomu pierwszego. Odręczna notatka przysłana przez anonimowego sąsiada lub sołtysa który nie chciał się podpisać i skierowana do Policji.

„Niech się Milicja zajmie tą Iksińską, bo dzieci jej brudne po wsi chodzom, ona im jeść nie daje, do sąsiadów się proszom o jedzenie. My już na to patrzeć na wiosce nie możemy, bo Iksińska do żadnej roboty nie idzie tylko prosi wszędzie o pieniądze i zasiłki (…)”

Na początku lat 90-tych donosicielstwo było bardzo czymś obrzydliwym. Ówczesny Dzielnicowy na rozkaz pewnie komendanta pojechał, sprawdził i sporządził swoją opinię, która mniej więcej brzmiała tak:

„W dniu 24.06.1993 roku udałem się do miejsca zamieszkania Jadwigi Iksińskiej w G., gdzie zastałem obywatelkę w domu wraz z dwojgiem dzieci i mężczyzną, którego wylegitymowałem i który nazywał się Zbigniew W., syn Tadeusza, zamieszkały (…). Jadwiga była trzeźwa, powiedziała że nie spożywała alkoholu. Zbigniew W. przyznał się do wypicia piwa. W domu panował porządek.

Jako dzielnicowy rewiru (…) potwierdzam, że zgłaszane były mi osobiście informacje że Jadwiga Iksińska spożywa alkohol u siebie w mieszkaniu i prowadzi rozwiązły tryb życia (…)”

Wertuję akta dalej. Zarządzenia, zawiadomienia na sprawę, zwrotki, jeszcze jakieś notatki. Rozprawa i protokół z niej. Kiedyś protokoły pisano nawet ręcznie, potem na maszynach obecnie na komputerze. Sam kiedyś protokołowałem sprawę sądową, w dobie komputerów i Ipod-ów, ale to była specyficzna sprawa, bo odbywała się w miejscu zamieszkania wnioskodawczyni. Nie mogła wychodzić z domu, za bardzo kto nie miał jej pomóc, nie miała rodziny a z sąsiadami była pokłócona, bo chcieli ja wyrzucić z zajmowanego mieszkania na poddaszu, zresztą, długa historia. W każdym bądź razie ja (świeży kurator), sędzia i obrońca z urzędu stawiliśmy się u schorowanej kobiety i tak jak przepisy każą, odbyła się sprawa sądowa. Mnie wmanewrowano w protokołowanie, na co już nigdy więcej się nie zgodziłem.

Wertuję kartki dalej. Wywiad kuratora, który sprawdził w środowisku  że Jadwiga pije, słabo zajmuje się dziećmi, które chodzą głodne, brudne, zaniedbane. Standard w takich przypadkach. Kilka kartek dalej postanowienie sądu, że Jadwidze sąd ogranicza władze rodzicielską poprzez nadzór kuratora nad małoletnimi dziećmi. Dla tych co się nie orientują w przepisach sądowych, to Sąd Rodzinny nie wydaje wyroków, wydaje postanowienia, bo w Sądzie Rodzinnym nie skazuje się nikogo.

Sprawa zostaje powierzona kuratorowi społecznemu, który co miesiąc musi kontrolować i odwiedzać Jadwigę w miejscu zamieszkania, by sprawdzać, czy zmieniła swój tryb życia. Czytamy:

„Nadzorowana w domu ma nieopisany bałagan. W mieszkaniu śmierdzi, jest dużo kotów, dwa psy. Jak byłem to gotowała obiad. Dużo brudnych ubrań, bo mówi że nie ma pralki i ręcznie pierze. Poinformowałam ją że ma zrobić pranie, sprawdziłam, jedzenie w lodówce było. Dzieci bawiły się na podwórku, powiedziałam jej, że ma je pilnować. Wyglądała na trzeźwą (…).”

Wertuję karki dalej. Wpisy kuratora społecznego podobne. Raz jest napisane, że była trzeźwa, raz że wypiła piwo. Dzieci trochę czystsze, kuratorka dała jej stara pralkę „Franię” i kontrolowała, czy systematycznie pierze. Opieka Społeczna przyznała jej pomoc w formie bonów, więc jedzenie dla dzieciaków musiało być. 

„ Jadwiga Iksinska jest w ciąży. Na moje pytanie kto jest ojcem dziecka, odpowiedziała że nie wie”.

Zbyt długo trwało zadowolenie z poprawy Iksinskiej. Kto w tych środowiskach myśli o gumkach i antykoncepcji. Pochlała gdzieś, ktoś ją wyjebał, a potem szok i zaskoczenie. Jestem w ciąży. Dalej czytam że Iksińska nie chce wiedzieć, kto jest ojcem dziecka, nawet nie próbuje tego dociekać. Nikt jej nie zmusi.

Zbliża się termin porodu. Kto zajmie się dwójka dzieciaków, która jest w domu, jak pójdzie do szpitala. Sytuacja rozwiązała się się miesiąc przed porodem:

„U Iksińskiej zamieszkał Władysław W. Powiedziała mi że to jej konkubent i się kochają. Władysław W. jest osoba karaną sądownie, poznała go u gospodarza, u którego zarówno ona jak i on pracowali w lecie.  Informowałam Iksińska że nie powinna przemęczać się i pracować w czasie ciąży, lecz ona mnie nie słuchała”

A teraz kobiety w trzecim miesiącu ciąży, idą na zwolnienia. Iksińska nie przerwała by plewienia grządek, nawet podczas porodu, a pępowinę pewnie by odgryzła pomiędzy jednym chwastem, a drugim.

Władek był robotnym facetem, ze standardowymi ciągotami do alkoholu. Trzeba jednak przyznać, że dzieciaki lepiej ubrane, w domu czysto, jedzenie było. Gonił Iksińska do roboty i zajmowania się dzieciakami i domem. Sam pracował, dorabiał, czasami się najebał z nią, albo bez niej. Standard. Problem tylko taki, że miał chyba z dwoje dzieci, na których alimentów nie płacił, ale to szczegół.

Po roku czy dwóch dalej czytam:

„Jadwiga w ciąży. Powiedziała mi to, gdy zauważyłam, że jej brzuch urósł. Na początku nie przyznała się, ale po moich namowach powiedziała że chyba piąty miesiąc. Kazałam jej pójść do lekarza (…)”

Jadwiga utrzymuje że ojcem jest Władysław. On się wypiera, bo twierdzi że Iksińska się kurwi i on nie uzna dziecka. W domu są awantury, Jadwiga zaczyna ostro pić będąc w ciąży. Interwencja Policji. Władysław pakuje rzeczy i wyjeżdża. Iksińska nie wie gdzie jest, jest załamana, chce odebrać sobie życie. Pijana trafia na porodówkę. 

„Iksińska nie chce ustalać ojcostwa. Próbowałam ją namówić, lecz powiedziała że sobie da radę. Władysław w ogóle się nie interesuje. W domu panuje bałagan, brud, nadzorowana nie daje rady z wychowywaniem czwórki dzieci, które chodzą i proszą się o jedzenie”

No i wracamy do punktu wyjścia. Kilka lat względnego spokoju i Iksinska znowu zaniedbuje dzieciaki, lecz już nie dwójkę, a czwórkę ma na wychowaniu. Sąd w swej mądrości, ograniczył jej władze rodzicielska nad następnymi małoletnimi, których ojciec jest nieznany.

Przewracam kartki dalej. Iksińska jakoś daje radę. Co prawda nie jest różowo i kolorowo, a ona sama puszcza się na lewo i prawo, ale pijana jej podobno nikt nie widział, a i skarg ze szkoły nie ma, bo najstarsze rozpoczęło naukę. Kuratorka pomaga jej załatwiać sprawy urzędowe, daje ubrania po swoich dzieciach, jakiś wózek, tapczan, wymieniany mebel. Iksińskiej to na rękę. Uzależniła się od kuratora i jego pomocy. Zresztą, Iksińską pewnie by zlewano, a tak przychodzi z nią ktoś, kto jest wykształcony, wygadany i zna trochę prawa. 

Kuratorka społeczna rezygnuje. Jakieś prawy osobiste, a może miała już dość. Nadzór zostaje powierzony facetowi – także kuratorowi społecznemu. On już ma inny pogląd rzeczywistości. Jest facetem który wymaga i z dużym krytycyzmem patrzy na Jadwigę. 

„Jadwiga Iksińska jest osoba nieodpowiedzialną i niezaradną życiowo. W środowisku znana jest jako osoba podejmująca przypadkowe kontakty seksualne, ponadto pozostawia najmłodsze dzieci pod opieką najstarszej dziesięciolatki. Wielokrotnie widywana była pod wpływem alkoholu. Nie dba o porządek w mieszkaniu, wszędzie panuje syf i brud (…).”

Po kilku miesiącach i kilkunastu przewróconych kartkach czytam dalej:

„Jadwiga Iksińska nie respektuje moich poleceń, nie chce wpuścić mnie do mieszkania, podejrzewam że jest pod wpływem alkoholu, albo są u niej jacyś mężczyźni (…)”

Jadwiga zostaje wezwana do sądu na rozmowę celem złożenia wyjaśnień, dlaczego nie wpuszcza kuratora. Ze sporządzonej notatki wynika, że nie może się z nim dogadać, że on na nią krzyczy, że każe jej samej wszystko robić, że poprzednia pani kurator była inna, lepiej się z nią dogadywała. Iksińska prosi o zmianę kuratora. 

Kurator to nie nagroda i nadzorowani muszą to wiedzieć. Często zdarza się że kuratorzy przekraczają pewna granicę – zbytnio spoufalają się z nadzorowanymi czy dozorowanymi, zbytnio wyręczają ich w codziennych sytuacjach, stają się zbyt odpowiedzialni za nadzorowanych. Oczywiście, czasami jest tak, że kurator ogranicza się tylko do czynności kontrolnych i stawiania kolejnych wymagań, co także nie jest wskazane do końca. Ale nie o tym tu.

Po rozmowie Jadwigi z kuratorem zawodowym i skargami na nowego kuratora społecznego, przyszła kolej na nowy związek z sąsiadem, który podobno dla niej pozostawił konkubinę z dwójką dzieci. Czytam:

„Z Iksińską zamieszkał Jan B. który jest sąsiadem i do tej pory mieszkał po sąsiedzku. Konkubina Jana B. urządza Jadwidze awantury, że zabrała jej faceta. W miejscu zamieszkania nadzorowanej odbyły się już dwie interwencje Policji, bo Jan b. i Jadwiga Iksińska wspólnie spożywają alkohol, a konkubina była Jana B. ciągle na Policje dzwoni (…).”

I jakby przeczuwając, biorąc kolejny tom akt do ręki czytam:

„(…) podejrzewam że Jadwiga Iksińska jest w ciąży, ona sama zaprzeczyła (…)”

No i chuj bombki strzelił, albo raczej strzelił gdzie indziej, zapładniając Iksińską w chwilach i przyjemności uniesień. Oczywiście to się potwierdza kilka kartek dalej, bo ile w końcu można wypierać się i ukrywać stan błogosławiony. Tym razem Jan B. uznaje dziecko, przyrzekając Iksińskiej dozgonną miłość. Przewracam kartki, stan bez zmian, iksińska pije sporadycznie, dzieciaki w miarę ogarnięte, czasem brudno, czasem trochę czyściej, tam z opieki dostała, tam dorobiła, urodziła następnego dzieciaka, znowu ktoś ją pijana widział, tam do szkoły dostała wezwanie że dzieci zeszytów nie mają……. Z kuratorem od kiedy mieszka z nią Jan B. układa się w miarę poprawnie. Przewracam dalej karty, nowe millenium wchodzi, była konkubina Jana B. jakby także odpuściła trochę.

„Jan B. powrócił do byłej partnerki. Nadzorowana jest załamana i chce oddać dzieci do domu dziecka. Jest pod wpływem alkoholu (…)”

Jadwiga Iksińska, lat 33, wykształcenie podstawowe, bez zawodu. Pierwsze dziecko urodziła w wieku 22 lat. Dwoje najstarszych dzieci pochodzi ze związku partnerskiego z Zbigniewem K., którego miejsce pobytu nie jest znane. Otrzymuje na dwoje tych dzieci alimenty. Dwoje następnych dzieci nie ma ustalonego ojca, a nadzorowana nie wie albo nie chce podać kto nim jest. Piąte dziecko pochodzi ze związku partnerskiego z sąsiadem, Janem B., który po powrocie do poprzedniej partnerki nie interesuje się dzieckiem, nie uczestniczy w jego wychowaniu. Sporadycznie przekazuje drobne kwoty finansowe na utrzymanie dziecka (50 zł, czasami 100 zł miesięcznie). Iksińska na razie nie chce podać go alimenty. Nadzorowana nie posiada własnego, stałego źródła dochodu, utrzymuje się z prac dorywczych, zasiłków Pomocy Społecznej, alimentów, instytucji charytatywnych.

Cdn…